Και μη μου πείτε ότι έχουν κι άδικο! 
Ιδού μια από τις επιστημονικές ανακοινώσεις στο τελευταίο Συνέδριο Ωκεανογραφίας ( 11th Panhellenic Symposium on Oceanography and Fisheries, Mytilene, Lesvos island, Greece 2015) που πραγματοποιήθηκε στη Μυτιλήνη (ας μου επιτραπεί η αντιγραφή του άρθρου στο φόρουμ μας αφού η επιστημονική γνώση πρέπει να μεταδίδεται στο κοινό ώστε να μην παραπονούμαστε μεθαύριο όταν αρχίσουν οι απαγορευτικές πολιτικές...):
Τα κοινωνικά δίκτυα αποκαλύπτουν τα αλιεύματα του υποβρύχιου κυνηγιού
Τσίκληρας, Α. Εργαστήριο Ιχθυολογίας, Τομέας Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, atsik@bio.auth.gr
Περίληψη
Οι συλλήψεις της ερασιτεχνικής αλιείας στην Ελλάδα δεν καταγράφονται με αποτέλεσμα την εισαγωγή σφάλματος στην εκτίμηση και διαχείριση συγκεκριμένων αποθεμάτων. Σκοπός της εργασίας είναι η καταγραφή της αφθονίας των ειδών που αλιεύονται με υποβρύχιο κυνήγι στις ελληνικές θάλασσες μέσω των αναρτήσεων των ψαράδων στο κοινωνικό δίκτυο Facebook. Συνολικά αναλύθηκαν 980 φωτογραφίες (ΙούνιοςΑύγουστος 2014) στις οποίες εντοπίστηκαν 36 ταξινομικές ομάδες. Τα πιο άφθονα είδη ήταν ο σαργός Diplodus sargus, ο ροφός Epinephelus marginatus, η στήρα Epinephelus costae και η τσιπούρα Sparus aurata, ενώ τα είδη με την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης ο ροφός, η στήρα, η συναγρίδα Dentex dentex, ο σαργός, η σφυρίδα Epinephelus aeneus και το μαγιάτικο Seriola dumerili. Λέξεις κλειδιά: ερασιτεχνική αλιεία, Facebook, Ελλάδα.
Social networks reveal composition of unreported catches: “checking-in” on spearfishing
Tsikliras, A. Laboratory of Ichthyology, Department of Zoology, School of Biology, Aristotle University of Thessaloniki, atsik@bio.auth.gr
Abstract
Recreational fish catches in Greece are not recorded. Thus, total marine catches are underreported, stock assessments are biased and the management of specific stocks hampered. The objective of this work was to describe the composition of spearfishing catches using photos uploaded in Facebook. About 980 photos were analyzed (June to August 2014), in which 36 taxonomic groups were identified. The most abundant species were white seabream (Diplodus sargus), dusky grouper (Epinephelus marginatus), goldblotch grouper (Epinephelus costae), and gilthead seabream (Sparus aurata), while those with the highest occurrence were dusky grouper followed by blacktip grouper, common dentex (Dentex dentex), white seabream, white grouper (Epinephelus aeneus) and greater amberjack (Seriola dumerili). Keywords: recreational fishing, Facebook, Greece.
1. Εισαγωγή
Η ερασιτεχνική αλιεία αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη σύγχρονη αλιευτική διαχείριση στην Ελλάδα, για τον απλούστατο λόγο ότι η σύσταση των αλιευμάτων, η αφθονία και βιομάζα των ειδών που αφαιρούνται από το θαλάσσιο οικοσύστημα δεν καταγράφεται πουθενά (Moutopoulos et al., 2013) παρά μόνο στα προσωπικά ημερολόγια των ερασιτεχνών ψαράδων. Τα κοινωνικά δίκτυα, ιδιαίτερα το Facebook, έχουν κατά κάποιον τρόπο καταφέρει να προωθούν τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων (όπως τα ημερολόγια και προσωπικές φωτογραφίες) από τα μέλη τους σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα (Wilson et al., 2012). Η μη-καταγεγραμμένη, η ανεξέλεγκτη και η παράνομη αλιεία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη σημερινή κατάσταση των αποθεμάτων τα οποία είναι υπεραλιευμένα σχεδόν στο σύνολό τους στις ελληνικές (Tsikliras et al., 2013) και μεσογειακές θάλασσες (Colloca et al., 2013). Συνεπώς, οποιαδήποτε καταγραφή συμβάλλει στη αύξηση της γνώσης της βιομάζας που αφαιρείται από το οικοσύστημα ανά είδος, η οποία προηγουμένως θα περιλαμβανόταν στην κατηγορία των μηκαταγεγραμμένων συλλήψεων, είναι πολύτιμη. Η γνώση της βιομάζας αυτής απαιτείται για τη συνολική ανασύσταση της ελληνικής και παγκόσμιας αλιευτικής παραγωγής (Moutopoulos et al., 2013) και για την εκτίμηση και διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων (Tsikliras et al., 2013) και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων (Pauly et al., 2014).
Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η καταγραφή της αφθονίας των κυριότερων ειδών που αλιεύονται από τους ερασιτέχνες ψαράδες που κυνηγούν υποβρυχίως χρησιμοποιώντας ψαροτούφεκο μέσω των σχετικών ομάδων του κοινωνικού δικτύου Facebook, στις σελίδες των οποίων κάθε ερασιτέχνης ψαρ(οτουφεκ)άς αναρτά φωτογραφίες με τις ψαριές του.
2. Υλικά και μέθοδοι
Συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν 980 φωτογραφίες που απεικόνιζαν το αλίευμα, ή μέρος αυτού, αμέσως μετά τη σύλληψή των ειδών με υποβρύχιο κυνήγι με ψαροτούφεκο. Οι φωτογραφίες είχαν αναρτηθεί και ήταν δημόσια διαθέσιμες και προσβάσιμες στην ιστοσελίδα της ομάδας «Ψαροτούφεκο στην Ελλάδα» που δραστηριοποιείται στο κοινωνικό δίκτυο Facebook (http://www.facebook.org), από όπου και συγκεντρώθηκαν. Από κάθε ψαριά έγινε αναγνώριση των αλιευμάτων σε επίπεδο είδους (ή γένους αν η φωτογραφία ήταν δυσδιάκριτη) και καταμετρήθηκε η αφθονία (σε αριθμό ατόμων, Ν και σε ποσοστό, %) κάθε είδους αλλά και ο αριθμός των ειδών και η συνολική αφθονία των ατόμων που συλλάμβανε ο κάθε ψαράς. Η καταγραφή αφορούσε φωτογραφίες που αναρτήθηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2014, δηλαδή από 1 Ιουνίου έως και 31 Αυγούστου 2014. Θεωρήθηκε ότι κάθε φωτογραφία απεικόνιζε το σύνολο του αλιεύματος, αν και σε πολλές περιπτώσεις υπήρχε ένδειξη ότι η απεικόνιση αφορούσε τα μεγάλα ή εντυπωσιακά ψάρια μόνο.
3. Αποτελέσματα
Από τις 980 φωτογραφίες που αναλύθηκαν, οι 24 (2,5%) απορρίφθηκαν είτε επειδή εμφανίζονταν δύο φορές, είτε επειδή είχαν υποστεί επεξεργασία, είτε γιατί αφορούσαν περιοχές εκτός των ελληνικών θαλασσών. Από τις 956 φωτογραφίες που αναλύθηκαν, οι 305 (32%) είχαν ημερομηνία Ιουνίου, οι 383 (40%) ημερομηνία Ιουλίου και οι 268 (28%) είχαν ημερομηνία Αυγούστου 2014. Δεν υπήρχε καμία γεωγραφική ή βαθυμετρική πληροφορία για το αλιευτικό πεδίο εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις (<10%), οι οποίες όμως πληροφορίες δε χρησιμοποιήθηκαν. Οι ταξινομικές ομάδες που εμφανίζονταν στις φωτογραφίες ήταν 36 από τις οποίες οι 32 αφορούσαν ψάρια, οι 2 ανήκαν στα κεφαλόποδα [χταπόδι Octopus vulgaris Cuvier 1797 και καλαμάρι Loligo vulgaris (Lamarck, 1798)] και οι 2 στα καρκινοειδή [αστακός Palinurus elephas (Fabricius, 1787) και κωλοχτύπα Scyllarides latus (Latreille, 1803)]. Για αρκετά άτομα ψαριών o ταξινομικός προσδιορισμός ήταν αδύνατος εξαιτίας κακής λήψης ή οπτικής γωνίας και έτσι κατηγοριοποιήθηκαν στα απροσδιόριστα άτομα (n=393, 11,1%). Ο αριθμός των ατόμων ανά ψαριά κυμάνθηκε από 1 έως 31, με μέση τιμή τα 3,5 άτομα ψαριών ανά ψαριά (SD = 4,70). Οι υπερψαριές (αλίευση περισσότερων από 10 ατόμων ανά ημέρα) ήταν σχετικά περιορισμένες (9,8% του συνόλου), αν και ορισμένες ψαριές ήταν υπερβολικά μεγάλες καθώς περιλάμβαναν περισσότερα από 20 άτομα ψαριών. Τα είδη των γενών Epinephelus (οικογένεια Serranidae) και Diplodus (οικογένεια Sparidae) ήταν τα πιο άφθονα στις συνολικές συλλήψεις, αλλά και αυτά με την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο σύνολο των ψαριών (Εικ. 1). Η συνολική αφθονία των ειδών που αλιεύθηκαν με υποβρύχιο κυνήγι το καλοκαίρι 2014 ανήλθε σε 3543 άτομα. Τα πλέον άφθονα είδη ήταν ο σαργός Diplodus sargus (Linnaeus, 1758) (583 άτομα, 16,5%) και ο ροφός Epinephelus marginatus (Lowe, 1834) (541 άτομα, 15,3%) με τη στήρα Epinephelus costae (Steindachner, 1878) (314 άτομα, 8,9%) και την τσιπούρα Sparus aurata Linnaeus, 1758 (επίσης 314 άτομα, 8,9%) να ακολουθούν (Πίνακας 1).
11ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας, Μυτιλήνη, Λέσβος, Ελλάδα 2015
215
Εικ. 1. Οι ταξινομικές ομάδες με την υψηλότερη αφθονία στις συλλήψεις με υποβρύχιο κυνήγι που αναλύθηκαν από φωτογραφίες για το καλοκαίρι του 2014.
Πίνακας 1. Η αφθονία (αριθμός ατόμων, Ν) και η συχνότητα σύλληψης (%) για τα κυριότερα είδη που αλιεύτηκαν από τους ερασιτέχνες ψαράδες που αλιεύουν υποβρυχίως με ψαροτούφεκο. Τα στοιχεία προέρχονται από φωτογραφίες που αναρτήθηκαν από τους ίδιους τους ψαράδες το καλοκαίρι 2014 (από 1 Ιουνίου έως 31 Αυγούστου) στο κοινωνικό δίκτυο Facebook.
Η συχνότητα σύλληψης δεν ακολούθησε το ίδιο πρότυπο με τη συνολική αφθονία (Πίνακας 1). Έτσι, το είδος με την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης στο σύνολο των ψαριών ήταν ο ροφός (21,0%), και ακολούθως η στήρα με 11,2%, η συναγρίδα Dentex dentex (Linnaeus, 1758) επίσης με 11,2%, ο σαργός με 9,8%, η σφυρίδα Epinephelus aeneus (Geoffroy Saint-Hilaire, 1817) με 9,2% και το μαγιάτικο Seriola dumerili (Risso, 1810) με 7,3% (Πίνακας 1).
Οικογένεια Είδος Αφθονία (N) Aφθονία (%) Συχνότητα σύλληψης
Sparidae Diplodus sargus 585 16,5 9,8
Serranidae Epinephelus marginatus 541 15,3 21,0
Serranidae Epinephelus costae 314 8,9 11,2
Sparidae Sparus aurata 314 8,9 5,8
Sparidae Dentex dentex 283 8,0 11,2
Serranidae Epinephelus aeneus 268 7,6 9,2
Carangidae Seriola dumerili 159 4,5 7,3
Sciaenidae Sciaena umbra 102 2,9 3,5
Sciaenidae Umbrina cirrosa 97 2,7 3,5
Sparidae Diplodus vulgaris 93 2,6 2,4
Λοιπά είδη 394 11,1 -
Απροσδιόριστα 393 11,1 -
ΣΥΝΟΛΟ 3543 100,0 -
11th Panhellenic Symposium on Oceanography and Fisheries, Mytilene, Lesvos island, Greece 2015
216
4. Συζήτηση/Συμπεράσματα
Σύμφωνα με τη συχνότητα εμφάνισης και την αφθονία στις συλλήψεις, τα είδη της οικογένειας Serranidae (κυρίως ο ροφός) και Sparidae (ο σαργός, η τσιπούρα και η συναγρίδα) και το μαγιάτικο αποτελούν τους κυριότερους στόχους της ερασιτεχνικής αλιείας με υποβρύχιο κυνήγι στις ελληνικές θάλασσες. Φαίνεται ότι το υποβρύχιο κυνήγι ανταγωνίζεται άμεσα την παράκτια αλιεία, καθώς πολλά από τα είδη του Πίνακα 1 αποτελούν στόχους και των παράκτιων ψαράδων σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας (π.χ. Πατραϊκός Κόλπος: Tzanatos et al., 2008). Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν με ανάλογη έρευνα στις Βαλεαρίδες, όπου καταγράφηκαν σχεδόν τα ίδια είδη με ελάχιστες προσθήκες, όπως η σμέρνα Muraena helena Linnaeus, 1758 και το μουγγρί Conger conger (Linnaeus, 1758) (Morales-Nin et al., 2005). Αντίθετα, διαφορετική σύσταση αλιεύματος έχει αναφερθεί στις γαλλικές μεσογειακές ακτές, από όπου φαίνεται να απουσιάζουν τα μεγαλόσωμα είδη ψαριών όπως ο ροφός, η σφυρίδα, η στήρα και η τσιπούρα (Chavoin & Boudouresque, 2004), κάτι που πιθανώς οφείλεται στα διαφορετικά χαρακτηριστικά (π.χ. βάθος) μεταξύ των περιοχών. Αξιοσημείωτη είναι η καταγραφή περιπτώσεων υπερψαριάς, η οποία είναι ενδεικτική είτε της απληστίας των ψαράδων, που μάλλον δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των επαγγελματιών (Tsikliras, 2015), είτε της εμπορικής εκμετάλλευσης του αλιεύματος, που είναι σαφώς παράνομη. Η ερασιτεχνική αλιεία και συγκεκριμένα το υποβρύχιο κυνήγι έχει αναφερθεί ότι επηρεάζει τη βιομάζα και αφθονία των ειδών μιας περιοχής, κυρίως των μεγαλόσωμων ψαριών με αργή αύξηση και μεγάλη διάρκεια ζωής (Lloret et al., 2008), όπως ο ροφός (Coll et al., 2004). Συνεπώς, οι ερασιτέχνες ψαράδες θα πρέπει να ελέγχονται αυστηρά ως προς τον αριθμό και το μέγεθος των ειδών που αλιεύουν (η νομοθεσία επιτρέπει ημερήσιο όριο μέχρι 5 κιλά ψαριών ανά άτομο, 10 κιλά ανά βάρκα και 1 ροφοειδές ανά άτομο), αλλά και ως προς την εποχή και περιοχή αλιείας.
5. Βιβλιογραφία
Chavoin, Ο. and Boudouresque, C.-F. 2004. An attempt to quantify spear fishing catches in a French Riviera Mediterranean area. Scientific Reports of Port-Cros National Park, France, 20, 161-171. Coll, J., Linde, M., Garcia-Rubies, A., Riera, F. and Grau, A.M. 2004. Spearfishing in the Balearic Islands: species affected and catch evolution during the period 1975–2001. Fisheries Research, 70, 97-111. Colloca, F., Cardinale, M., Maynou, F., Giannoulaki, M., Scarcella, G. et al. 2013. Rebuilding Mediterranean fisheries: a new paradigm for ecological sustainability. Fish and Fisheries, 14, 89-109. Lloret, J., Zaragoza, N., Caballero, D., Font, T., Casadevall, M. et al. 2008. Spearfishing pressure on fish communities in rocky coastal habitats in a Mediterranean marine protected area. Fisheries Research, 94, 8491. Morales-Nin, B., Moranta, J., Garcia, C., Tugores, M.P., Grau, A.M. et al. 2005. The recreational fishery off Majorca Island (western Mediterranean): some implications for coastal resource management. ICES Journal of Marine Science, 62, 727-739. Moutopoulos, D.K., Katselis, G., Kios, K., Tsotskou, A., Tsikliras, A.C. et al. 2013. Estimation and reconstruction of shore-based recreational angling fisheries catches in the Greek Seas (1950-2010). Journal of Biological Research, 20, 376-381. Pauly, D., Ulman, A., Piroddi, C., Bultel, E. and Coll, M. 2014. ‘Reported’ versus ‘likely’ fisheries catches of four Mediterranean countries. Scientia Marina, 78(S1), 11-17. Tsikliras, A.C., Tsiros, V.-Z. and Stergiou, K.I. 2013. Assessing the state of Greek marine fisheries resources. Fisheries Management and Ecology, 20, 34-41. Tsikliras, A.C. 2015. Fisheries mismanagement in the Mediterranean: a Greek tragedy. Fisheries and Aquaculture Journal, 5, 1000e113. Tzanatos, E., Somarakis, S., Tserpes, G. and Koutsikopoulos, C. 2008. Catch length analysis, relation to minimum landing sizes and management implications from a Mediterranean small-scale fishery (Patraikos Gulf, Greece). Fisheries Research, 93: 125-134. Wilson, R.E., Gosling, S.D. and Graham, L.T. 2012. A review of facebook research in the social sciences. Perspectives on Psychological Science, 7, 203-220.
Ας μου επιτραπεί ένας σύντομος σχολιασμός του άρθρου: Τα κοινωνικά δίκτυα μάλλον αποκαλύπτουν ότι κάποια είδη υποβρυχίου ψαρέματος έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην θαλάσσια πανίδα. Δεν είναι δυνατόν να μπαίνει στην ίδια μοίρα ο κάθε Νικήτας που παίρνει το μηχανάκι του για να κάνει δυο καρτέρια με όσους επισκέπτονται δισ -και τρις εβδομαδιαίως το καλοκαίρι με φουσκωτά εξωτικούς προορισμούς στη μέση του Αιγαίου..
Τώρα, όσο αφορά τη Δυτική Μεσόγειο που σχολιάζει ο συγγραφέας, πλείστα μέρη στη Νότια Γαλλία απαγορεύονται και φωτογραφίες με ροφό είναι αποδεικτικά στοιχεία για τον Γάλλο εισαγγελέα
Όταν μόνοι μας βάζουμε τα χεράκια μας και βγάζουμε τα ματάκια μας.....
) θα του υποδεικνυα οτι κανει σημαντικοτατο λαθος στα στατιστικα του διοτι:
